YUNUSLAR VE ALET KULLANIMI
(DOLPHIN INNOVATION PROJECT)
Popular Scince Türkiye 100. sayısını okurken ilk sayfalarda çok ilgimi çeken bir konuyla karşılaştım. Yunuslar üzerinde yapılan bu araştırmanın sonuçları araştırdığım zaman daha da ilgimi çekti. Ben de bunu paylaşabileceğimi düşündüm. Umarım ilginizi çeker.
Yunuslarda ilk alet kullanımı ilk olarak 1997 yılında şişe burunlu yunusların su tabanlarında avlanırken deniz süngerlerini kopararak koruyucu eldiven gibi taktıkları ve böylece kumda saklanmış canlıları ararken gagalarının yaralanmasını önledikleri gözlemlendiğinde keşfedilmişti.
Yakın zamanda yapılan yeni araştırmalarda aynı yunus türünün (şişe burunlu yunuslar/tursiops), dev deniz salyangozlarının boş kabuklarını kullanarak küçük balıkları hapsettiği, daha sonra da bu kabukları su yüzeyine çıkararak salladığı ve içindeki balıkların ağızlarının içine düşmesini sağladığı gözlemlendi. Yunusların avlandığı bu yönteme verilen ad "Shelling".
İlk araştırmalarda gözlemlenen sünger kullanımı annelerin kızlarına öğrettiği bir yetenek. Bu tip öğrenmeye "dikey aktarım" deniyor. Fakat yen araştırmalarda görüldüğü üzere şişe burunlu yunuslarda "yatay sosyal aktarım" yoluyla da öğrenim gerçekleşebiliyor. Yatay sosyal aktarım, bireylerin sosyal çevrelerinden yani arkadaşlarından bilgi edinmeleri demek.
Yani kısacası bu önemli çalışma şişe burunlu yunusların yatay sosyal aktarımla öğrenebildiğini kanıtlamış.
Okuduklarınızla aklınızda net bir şey oluşmadıysa içinde animasyonların da yer aldığı bu videoyu izlemenizi tavsiye ederim:
Peki bu çalışma neden önemli?
- 2007 ve 2018 yılları arasında
- 5300 kadar karşılaşmada
- 1000'den fazla bireyin incelenmesi sonucu
- 42 ayrı zamanda
- 3 farklı genetik soydan gelen
- 19 bireyde gözlemlenen verilerin işlenmesiyle ortaya çıkmış.
NOTLAR:
KAYNAKÇA
- https://popsci.com.tr/yunuslar-arkadaslarindan-alet-kullanmayi-ogreniyor/
- http://www.sharkbaydolphins.org/dolphin-innovation-project/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Network-based_diffusion_analysis
Simyacı da yapar mısınız
YanıtlaSilTabii ki de en yakın zamanda :)
SilGayet güzel yazmışsın devamını bekliyor olacağım 🙂
YanıtlaSil